Everyone knows the name of Louis Pasteur but many do not know it sufficiently. Louis Pasteur is not only one of the greatest scientists of all time but also one of mankind’s greatest benefactors. The upcoming 2022 is the 200th anniversary of his birth. This is an occasion for humanity to remember this one-of-a-kind benefactor…

Ai cũng biết tên tuổi của Louis Pasteur nhưng rất nhiều người không biết đầy đủ. Louis Pasteur không chỉ là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất mọi thời đại mà còn là một trong những ân nhân vĩ đại nhất của nhân loại. Năm 2022 sắp tới là dịp kỷ niệm tròn 200 năm ngày sinh của ông. Đây là dịp để nhân loại tưởng nhớ đến vị ân nhân có một không hai này…

Chúng ta đang sống trong cuộc khủng hoảng bệnh dịch toàn cầu chưa từng có – đại dịch Covid-19. Thiết nghĩ, người đáng được tưởng nhớ nhiều nhất vào lúc này chính là Louis Pasteur – ÔNG TỔ của khoa học về vi trùng và virus, người anh hùng đã khám phá ra thế giới vi sinh vật và cứu nhân loại khỏi hàng loạt bệnh hiểm nghèo do vi trùng và siêu vi trùng gây ra! Cầu mong hương hồn cụ Pasteur trỗi dậy để một lần nữa khám phá ra những phương pháp hữu hiệu nhất thanh tẩy con virus độc ác này – con virus ma quái đã và đang làm khổ nhân loại trong suốt một năm rưỡi nay.

Năm 2022 sắp tới là dịp kỷ niệm tròn 200 năm ngày sinh của Louis Pasteur, trang PVHg’s Home xin bày tỏ LÒNG BIẾT ƠN ĐẶC BIỆT đến vị ân nhân của nhân loại bằng một loạt bài viết sau đây:

● 05/07/2015 PASTEUR and GOD / PASTEUR và CHÚA

https://viethungpham.com/2015/07/05/pasteur-and-god-pasteur-va-chua/

● 14/07/2015 PASTEUR and HUMANITY / PASTEUR và NHÂN LOẠI

https://viethungpham.com/2015/07/14/pasteur-and-humanity-pasteur-va-nhan-loai/

● 04.07.2016 On the Law of Life Asymmetry / Về Định luật Sự sống Bất Đối Xứng

https://viethungpham.com/2016/07/04/on-the-law-of-life-asymmetry-ve-dinh-luat-su-song-bat-doi-xung/

● 11.03.2018 PASTEUR’s QUOTES / TRÍCH DẪN PASTEUR

https://viethungpham.com/2018/03/11/pasteurs-quotes-trich-dan-pasteur/

● 20.03.2018 Quotes about Pasteur / Trích dẫn ý kiến nói về Pasteur

https://viethungpham.com/2018/03/20/quotes-about-pasteur-trich-dan-y-kien-noi-ve-pasteur/

Bài mới 03/07/2021:

Vì Pasteur có quá nhiều khám phá, thành tựu, công trình, báo cáo, bài báo … nên một người không nghiên cứu về Pasteur có thể bị rối trí khi đọc tiểu sử biên niên của ông. Để giúp độc giả theo dõi các sự kiện một cách dễ dàng hơn, tiểu sử này được trình bày thành 2 phần: Phần I là tóm tắt những thành tựu lớn nhất; Phần II là tiểu sử biên niên, trong đó những sự kiện liên quan đến những thành tựu lớn nhất được tô đậm. Thành tựu lớn cũng rất nhiều, nhưng được xếp thành 10 thành tựu cho tròn và dễ nhớ.

1. Khám phá ra đặc trưng bất đối xứng của phân tử của sự sống, dẫn tới Định luật Pasteur về tính Bất Đối xứng của sự sống.
2. Bác bỏ Học thuyết sự sống hình thành tự phát, dẫn tới khám phá ra Định luật Tạo Sinh, khẳng định sự sống chỉ ra đời từ sự sống.
3. Nghiên cứu hiện tượng lên men, xây dựng Lý thuyết về mầm bệnh, khai sinh ra ngành sinh học mới: Vi Sinh học, cứu nền công nghiệp rượu bia của nước Pháp trong thế kỷ 19 khỏi sụp đổ.
4. Cha đẻ của phương pháp thanh tẩy vi trùng – ra đời thuật ngữ “Pasteurization”
5. Cha đẻ của khoa học về miễn nhiễm và vaccine
6. Chống bệnh than thành công
7. Chống bệnh viêm quầng ở lợn thành công
8. Chống bệnh dại thành công
9. Chống bệnh tằm tơ thành công, cứu được nên công nghiệp tơ tằm của Pháp.
10. Được coi là ân nhân của khoa phẩu thuật trong Y khoa, nhờ việc tẩy trùng trong bệnh viện.

1822: 

• Louis Pasteur ra đời lúc 2 giờ sáng ngày 27/12/1822 tại Dole, thuộc Jura (giáp Thụy Sĩ), là con thứ 3 của ông Jean-Joseph Pasteur và bà Jeanne-Étiennette Roqui.

1823: 

• Louis Pasteur 1 tuổi, được rửa tội.

1825: 

• Pasteur 3 tuổi. Cha mẹ Pasteur sinh em gái Pasteur là Joséphine.

1826: 

• Pasteur 4 tuổi. Gia đình Pasteur chuyển đến Marnoz (Jura), tại đây cha của Pasteur thuê một xưởng thuộc da.
• Cũng trong năm ấy, vợ tương lai của Pasteur, Marie-Laurent, ra đời tại Clermont-Ferrand. 
• Cha mẹ Pasteur sinh em gái thứ hai của Pasteur, Émilie.

1827: 

• Pasteur 5 tuổi. Gia đình Pasteur chuyển đến một xưởng thuộc da bên bờ sông Cuisance ở Arbois. 

1829:

• Louis Pasteur 7 tuổi, đi học ở Trường Tiểu học ở Arbois. Cô em gái Émilie mắc bệnh viêm não khiến cô bị suy nhược vĩnh viễn. 

1831:

• Louis Pasteur 9 tuổi, tiếp tục học tiểu học ở trường Collège d’Arbois.
• Pasteur chứng kiến việc chữa trị cho một số nạn nhân bị thú dại cắn; dịch bệnh khiến 16 người chết trong vùng, 4 người trong số họ ở vùng lân cận Arbois.

1833: 

• Pasteur 11 tuổi. Cha mẹ Pasteur mua xưởng thuộc da bên bờ sông Cuisance ở Arbois và sống ở đó cho đến khi qua đời.

1835:

• Pasteur 13 tuổi, vẽ những bức tranh đầu tiên trong đời. 

1838:

• Pasteur 16 tuổi, lên đường đi Paris cùng với bạn là Jules Vercel; học nội trú tại trường trung học Institution Barbet (ở số 3, ngõ des Feuillantines). Vì quá nhớ nhà, Pasteur trở về Arbois vào giữa tháng 11. Khi trở về, Pasteur vẽ những tranh phấn màu (pastels) đầu tiên.

Chân dung cha và mẹ của Pasteur do chính Pasteur vẽ

1839:

• Pasteur 17 tuổi, trở thành học sinh lớp cuối cùng của trường trung học hoàng gia Collège Royal de Besançon. Tại đây Pasteur gặp Jules Marcou và Charles Chappuis, con trai của một công chứng viên. 

1840:

• Pasteur 18 tuổi, nhận bằng Tú Tài Nghệ thuật (Baccalauréat ès Arts) tại Besançon.
• Pasteur được bổ nhiệm làm trợ giảng tại Trường trung học Collège de Besançon. Đồng thời tại đây Pasteur cũng theo học chương trình toán đặc biệt.

1841:

• Pasteur 19 tuổi, thất bại trong kỳ thi lấy bằng cử nhân khoa học. Ghi danh vào năm thứ hai chương trình toán đặc biệt tại Collège de Besançon.

1842:

• Pasteur 20 tuổi, nhận bằng tú tài khoa học (Baccalauréat ès Science) tại Dijon, trong đó môn hóa học chỉ đạt điểm trung bình.
• Pasteur thi đỗ trong kỳ thi tuyển sinh (concours) vào Trường Đại học ENS (École Normale Supérieure), một đại học danh tiếng bậc nhất ở Pháp, nhưng Pasteur không hài lòng vì chỉ đứng thứ 15 trong số 22 thí sinh. Pasteur quyết định thi lại vào năm sau với quyết tâm đạt kết quả cao hơn. 
• Pasteur tiếp tục học nội trú tại Trường trung học Institution Barbet. Đồng thời, tham gia các khóa học tại Lycée Saint-Louis và tham dự các bài giảng hóa học của nhà hóa học nổi tiếng Jean-Baptiste Dumas tại Đại học Sorbonne.

1843:

• Pasteur 21 tuổi, giành Giải nhất về vật lý tại trường trung học Lycée Saint-Louis và đứng thứ tư trong cuộc thi tuyển vào Đại học ENS (École Normale Supérieure).
• Pasteur tiếp tục nghe các bài giảng về hóa học của Jean Baptiste Dumas tại Đại học Sorbonne

1844:

• Pasteur 22 tuổi, nhập học Đại học ENS. 
• Trong năm đó, nhà vật lý Jean Baptiste Biot trình bày tại Viện Hàn lâm Khoa học Pháp (Académie des sciences) về khám phá của một nhà khoa học Đức là Mitscherlich cho thấy acid tartaric và acid paratartaric có tác động khác nhau đối với chùm ánh sáng phân cực đi qua nó, mặc dù hai loại acid này có thành phần hóa học giống hệt nhau. Khám phá của Mitscherlich trở thành một thách đố đối với các nhà vật lý và hóa học đương thời. Louis Pasteur đã bắt đầu sự nghiệp khoa học của mình chính từ thách đố đó.

1845:

• Pasteur 23 tuổi, hoàn thành luận án thạc sĩ khoa học (licencié ès sciences). Ông đã thu hút được sự chú ý của Antoine Jérome Balard, một nhà hóa học xuất sắc đã khám phá ra nguyên tố bromine, vừa được bổ nhiệm chức Giáo sư Đại học ENS. 

1846: 

• Pasteur 24 tuổi, đứng thứ ba trong cuộc thi tuyển nhân tài (Agrégation) về vật lý trong ngành giáo dục Pháp. Ông được bổ nhiệm làm giáo sư vật lý tại trường trung học Tournon ở Ardèche, nhưng Antoine Jérome Balard mời ông làm trợ lý sau đại học (préparateur) trong phòng thí nghiệm của mình ở Đại học ENS. 
• Tại phòng thí nghiệm đó, Pasteur gặp Auguste Laurent, và bắt đầu bắt tay vào nghiên cứu các đề tài về tinh thể học (crystallography). Chính tại phòng thí nghiệm này, Pasteur đã bắt tay vào giải quyết thách đố do Biot-Mitscherlich đã nêu lên từ năm 1844.

1847:

• Pasteur 25 tuổi. Trong cùng một năm, trước Khoa Khoa học của Đại học ENS, Pasteur bảo vệ 2 luận án Tiến sĩ, một TS vật lý và một TS hóa học. Hai đề tài này liên quan chặt chẽ với nhau, vì đều là kết quả rút ra từ việc nghiên cứu tinh thể của tartrates và paratartrates.

1848:

• Pasteur 26 tuổi. Lần đầu tiên Pasteur báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp (Académie des sciences), đề tài: “Về mối quan hệ giữa dạng tinh thể và thành phần hóa học, và về nguyên nhân của hiện tượng quay chùm ánh sáng phân cực”. Đây là khám phá quan trọng đầu tiên của Pasteur dẫn tới “Định luật Bất đối xứng của sự sống” (Pasteur Law of Asymmetry of Life Molecules). Khám phá này được coi là thành tựu độc đáo nhất của Pasteur về khoa học cơ bản.
• Mẹ của Pasteur mất tại Arbois.
• Được bổ nhiệm làm giáo sư vật lý tại trường trung học Lycée of Dijon.
• Được bổ nhiệm làm giáo sư hóa học tại Đại học Strasbourg.

1849:

• Pasteur 27 tuổi, đến Strasbourg.
• Báo cáo thứ hai trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về Tính bất đối xứng của các phân tử của sự sống.
• Kết hôn với Marie Laurent, con gái của hiệu trưởng Đại học Strasbourg.

Louis Pasteur và Vợ (Madame Pasteur lúc trẻ, tranh sơn dầu của Antoine-Jean Baron Gros)

1850:

• Pasteur 28 tuổi, sinh con đầu lòng là Jeanne.
• Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về các hỗn hợp racemic (một đặc trưng của vật chất vô sinh).
• Joséphine, em gái của Pasteur, mất ở tuổi 25.

1851:

• Pasteur 29 tuổi. Hiệp hội Dược phẩm công bố một cuộc thi và trao giải thưởng cho người xác định xem liệu acid tartaric có chứa acid racemic hay không, và người cung cấp tính toán chính xác về các phương thức mà acid tartaric biến đổi thành acid racemic.
• Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học về acid aspartic và acid malic.
• Sinh con trai là Jean-Baptiste.

1852:

• Pasteur 30 tuổi. Gặp Mitscherlich và Rose trong phòng thí nghiệm của Biot tại Collège de France.
• Hành trình đến Đức. Pasteur đến thăm nhà máy của Fikentscher tại Zwickau (Sachsen).
• Pasteur đến Vienna và thăm một số nhà máy sản xuất acid tartaric ở Áo.
• Đến Praha.
• Quay trở lại Strasbourg.
• Pasteur được bổ nhiệm làm chủ nhiệm bộ môn hóa học tại Khoa Khoa học của Đại học Strasbourg.

1853:

• Pasteur 31 tuổi. Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về nguồn gốc của acid racemic.
• Émilie, em gái của Pasteur, mất tại tu viện Ursuline ở Voiteur (Jura).
• Pasteur thông báo với Biot rằng ông có thể biến đổi acid tartaric thành acid racemic. Biot báo cáo lại khám phá này cho Viện Hàn lâm Khoa học Pháp. 
• Pasteur được phong “hiệp sĩ” (chevalier), một tước trong Huân chương Bắc đẩu Bội tinh – tặng thưởng cao quý nhất của nước Pháp.
• Sinh con gái là Cécile.
• Pasteur được giải thưởng của Hiệp hội Dược phẩm về việc tổng hợp acid racemic.

1854:

• Pasteur 32 tuổi. Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về hiện tượng lưỡng hình (dimorphism) trong các chất hoạt tính quang học.
• Pasteur đảm nhận chức vụ giáo sư hóa học và chủ nhiệm Khoa Khoa học mới tại Lille.

1855

• Pasteur 33 tuổi. Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về rượu amylique.
• Ngày 20/08/1855, công bố công trình “Mémoire sur l’alcool amylique” (Luận văn về rượu amylique).
• Bắt đầu nghiên cứu quá trình lên men.

1856:

• Pasteur 34 tuổi. Công bố nghiên cứu về tính đẳng hình của các chất hoạt tính và không hoạt tính tiếp xúc với ánh sáng phân cực.
• Cuộc gặp đầu tiên với E. Bigo, một nhà công nghiệp của Lille, người xin lời khuyên của Pasteur về việc sản xuất rượu củ cải đường. Bắt đầu các công trình nghiên cứu về việc lên men.
• Pasteur trở thành một ứng cử viên cho Viện Hàn lâm Khoa học Pháp vì có các ghế trống ở các bộ môn khoáng vật học và địa chất.
• Pasteur được tặng Huân chương Rumford của Hiệp hội Hoàng gia London vì những công trình của ông trong lĩnh vực tinh thể học.

1857:

• Pasteur 35 tuổi, thất bại trước Gabriel Delafosse trong cuộc bầu cử vào Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.
• Công bố một bài báo về sự lên men lactic với Hiệp hội vì sự tiến bộ của Khoa học ở Lille. Công bố này có thể được coi là giấy khai sinh của ngành vi sinh học.
• Pasteur được bổ nhiệm làm Giám đốc nghiên cứu khoa học tại Đại học ENS (École Normal Supérieure) ở Paris.
• Trình bày công trình nghiên cứu thứ hai về quá trình lên men rượu trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp. 

1858:

• Pasteur 36 tuổi, lắp đặt một phòng thí nghiệm trên gác mái của Đại học ENS ở Paris.
• Công bố một công trình nghiên cứu về quá trình lên men của acid tartaric.
• Sinh con gái là Marie-Louise.
• Pasteur, đi nghỉ tại Arbois, kiểm tra rượu vang bị bệnh và quan sát sự hiện diện của vi trùng tương tự như vi trùng tìm thấy trong quá trình lên men lactic.
• Félix-Archimède Pouchet, giám đốc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, công bố một nghiên cứu về các sinh vật sinh ra một cách tự nhiên trong không khí nhân tạo hoặc ôxy, trở thành lý do kích thích Louis Pasteur bắt tay vào nghiên cứu phê phán học thuyết sự sống hình thành tự phát (doctrine of spontaneous generation).
• Trình bày trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp công trình nghiên cứu mang tên “Luận văn về sự lên men được gọi là lactic” (Mémoire sur la fermentation appelée lactique). 

1859: 

• Pasteur 37 tuổi. Gửi thư cho Pouchet bày tỏ quan điểm nghi vấn tính xác thực của hiện tượng sự sống hình thành tự phát. 
• Con gái là Jeanne mất tại Arbois, lúc 9 tuổi.
• Pasteur đoạt Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về sinh lý học thực nghiệm.

1860:

• Pasteur 38 tuổi, công bố “Luận văn về sự lên men rượu” (Mémoire sur la fermentation alcoolique), một công trình nghiên cứu dài 43 trang.
• Pasteur trình bày báo cáo chi tiết đầu tiên về Tính Bất đối xứng của các phân tử của sự sống tại Hiệp hội Hóa học Paris.
• Pasteur nhận được giải thưởng về sinh lý học thực nghiệm cho năm 1859 (Prix Montyon) do Viện Hàn lâm Khoa học Pháp trao tặng sau báo cáo do Claude Bernard đệ trình.
• Báo cáo thứ hai về Tính Bất Đối xứng của các phân tử của sự sống tại Hiệp hội Hóa học Paris.
• Các mẫu không khí được thu thập tại Arbois để nghiên cứu bác bỏ học thuyết sự sống hình thành tự phát.

1861:

• Pasteur 39 tuổi. Khám phá sự sống yếm khí (thiếu oxy): sự lên men acid butyric.
• Trình bày trước Hội Hóa học Paris bài giảng về sự sống chỉ ra đời từ sự sống, bác bỏ Học thuyết sự sống hình thành tự phát. Bài giảng này có thể xem như giấy khai sinh cho Định luật Tạo sinh (The Law of Biogenesis) – định luật khẳng định “sự sống chỉ ra đời từ sự sống”. 
• Trình bày trước Hội Hóa học Paris bài giảng mang tên “Về các vi sinh vật tồn tại trong khí quyển; Kiểm tra Học thuyết về sự sống hình thành tự phát”.
• Công bố trên bản tin của Hiệp hội Hóa học Paris toàn bộ các khám phá của Pasteur về quá trình lên men acetic (giấm).
• Pasteur đoạt Giải thưởng Jecker (Prix Jecker) của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp vì các công trình nghiên cứu bác bỏ Học thuyết sự sống hình thành tự phát (báo cáo do E. Chevreuil đệ trình). 

1862: 

• Pasteur 40 tuổi. Nhà vật lý Jean Baptiste Biot từ trần.
• Trình bày về vi khuẩn “mycodermas” trước Viện Hàn lâm Khoa học. Giải thích vai trò của các sinh vật này trong quá trình lên men acetic.
• Trình bày công trình nghiên cứu về quy trình công nghiệp sản xuất giấm trước Viện Hàn lâm Khoa học. 
• Pasteur đoạt Giải Alhumbert cho những nghiên cứu bác bỏ Học thuyết sự sống hình thành tự phát (báo cáo do C. Bernard đệ trình).
• Pasteur cùng với Claude Bernard hoàn thành thử nghiệm “thanh tẩy vi trùng” đầu tiên trên thế giới. Thuật ngữ “Pasteurized” (thanh tẩy vi trùng) ra đời.  
• Pasteur được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học Pháp (ghế viện sĩ khoáng vật học).

1863

• Pasteur 41 tuổi. Jule Raulin được bổ nhiệm làm trợ lý sau đại học của Pasteur trong phòng thí nghiệm của Pasteur trong Đại học ENS ở phố Ulm.
• Napoléon III yêu cầu Pasteur nghiên cứu về rượu vang và các bệnh của nó.
• Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp về việc tiêu hủy thực vật và động vật sau khi chết.
• Báo cáo trước Viện Hàn lâm Khoa học về sự thối rữa của sinh vật. 
• Sinh con gái là Camille.
• Được bổ nhiệm làm Giáo sư địa chất, vật lý và hóa học tại Đại học Mỹ thuật Paris (École des Beaux-Arts de Paris). Ông giữ chức vụ này đến năm 1867.
• Công bố bài báo về vai trò của oxy trong khí quyển trong các quá trình chuyển đổi nước ép nho hoặc chiết xuất thực vật khác thành rượu vang bằng cách lên men.

1864:

• Pasteur 42 tuổi. Trình bày loạt bài giảng phê phán Học thuyết sự sống hình thành tự phát, trong chương trình mang tên “Những buổi tối khoa học ở Đại học Sorbonne”. 
• Tiếp tục tranh luận với Pouchet, Joly và Musset về Học thuyết sự sống hình thành tự phát.
• Công bố công trình “Về quá trình lên men Acetic” (On Acetic Fermentation).
• Tiếp tục bài giảng tại Sorbonne phê phán Học thuyết sự sống hình thành tự phát.
• Giao cho Viện Hàn lâm Khoa học những tài liệu về các bệnh của rượu vang.
• Thành lập một phòng thí nghiệm để nghiên cứu rượu vang tại Arbois.

1865:

• Pasteur 43 tuổi. Trình bày trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp quy trình thực tế bảo quản và nâng cấp chất lượng rượu vang. Bắt đầu áp dụng công nghệ “Pasteurisation” (thanh tẩy vi trùng).
• Bắt đầu nghiên cứu các bệnh của con tằm tơ tại Alès.
• Cha của Pasteur, Jean-Joseph Pasteur qua đời tại Arbois ở tuổi 74.
• Công bố công trình về việc đun rượu để thanh tẩy vi trùng.
• Con gái là Camille Pasteur qua đời khi mới 2 tuổi.
• Công bố nhận xét đầu tiên về bệnh của tằm tơ.
• Bệnh dịch tả bùng phát ở Paris. Pasteur được bổ nhiệm vào một ủy ban chịu trách nhiệm điều tra căn bệnh này.
• Pasteur được mời đến Cung điện Compiègne; hình thành những mối liên hệ cá nhân với Napoléon III và Eugénie.

1866:

• Pasteur 44 tuổi. Con gái là Cécile Pasteur mất tại Chambéry năm 12 tuổi.
• Công bố công trình nghiên cứu đầu tiên về các bệnh của tằm tơ.
• Xuất bản cuốn sách “Études sur le vin” (Nghiên cứu về rượu) mà ông dành tặng cho Hoàng đế Napoléon III. Tranh cãi về việc ưu tiên của các kỹ thuật đun rượu.
• Pasteur xuất bản một bài báo về những thành tựu khoa học của Claude Bernard trên tạp chí Moniteur.
• Công bố công trình nghiên cứu thứ hai về các bệnh của tằm tơ.

1867:

• Pasteur 45 tuổi. Bác sĩ Joseph Lister ở Anh báo cáo về bệnh nhiễm trùng do hóa chất.
• Pasteur nghiên cứu bệnh “flacherieat” của tằm tơ ở Alès, một bệnh do vi khuẩn gây ra.
• Pasteur nhận được một trong những Giải thưởng lớn của Hội chợ Thế giới cho công trình lên men vi sinh.
• Pasteur yêu cầu và đạt được sự phê chuẩn thành lập của một phòng thí nghiệm hóa lý tại Đại học ENS. Đồng thời, ông kế nhiệm Balard trong ghế Chủ nhiệm Khoa hóa học hữu cơ tại Đại học Sorbonne.
• Pasteur trình bày bài giảng về cách làm giấm cho các nhà sản xuất tại Orleans.

1868:

• Pasteur 46 tuổi, nhận bằng Tiến sĩ Y khoa danh dự của Đại học Bonn ở Đức.
• Xuất bản tập sách nhỏ “Le Budget de la science” (Ngân quỹ của khoa học).
• Xuất bản cuốn “Études sur le vinaigre” (Nghiên cứu về Giấm).
• Tiếp tục nghiên cứu về các bệnh của tằm tơ tại Alès.
• Pasteur được phong tước “người chỉ huy” (commander), một tước hiệu thuộc Huân chương Bắc đẩu bội tinh.
• Pasteur bị đột quỵ lần thứ nhất.

1869:

• Pasteur 47 tuổi. Tiếp tục nghiên cứu về các bệnh của tằm tơ tại Alès và Saint-Hippolyte-du-Fort, tiếp theo tại Gard, rồi tại Villa Vicentina ở Áo.
• Tranh luận về độ nóng của rượu với Vergnette-Lamotte.
• Pasteur lưu trú tại Villa Vicentina gần Trieste, một điền trang hoàng gia, nơi ông điều hành một trang trại nuôi tằm tơ thử nghiệm theo yêu cầu của Napoléon III.
• Báo cáo về việc giảng dạy khoa học ở Pháp.

1870:

• Pasteur 48 tuổi. Công bố công trình “Études sur la maladie des vers à soie” (Nghiên cứu các bệnh của tằm tơ).
• Trở về Pháp qua Vienna, Munich (phỏng vấn với Liebig) và Stuttgart. Ở lại Strasbourg.
• Pasteur được bổ nhiệm làm thượng nghị sĩ của Đế chế Pháp, nhưng sắc lệnh không bao giờ được ban hành vì chiến tranh Pháp-Phổ xảy ra.
• Pasteur rời Paris đến Arbois.

1871:

• Pasteur 49 tuổi. Sau khi biết tin quân Phổ bắn phá Bảo tàng Paris, Pasteur lúc ấy đang sống ở Arbois đã trả lại bằng Tiến sĩ Y khoa Danh dự cho Đại học Bonn. 
• Pasteur đi từ Arbois đến Pontarlier để tìm kiếm con trai là Jean-Baptiste, một hạ sĩ trong quân đội của Bourbaki.
• Lưu trú tại Genève, sau đó là Lyon.
• Ở Clermont-Ferrand với Duclaux. Tham quan nhà máy bia Kuhn tại Chamalières. Nghiên cứu đầu tiên về bia.
• Pasteur bắt đầu nghiên cứu về quá trình lên men bia với Émile Duclaux ở Clermont-Ferrand.
• Pasteur nhận được bằng sáng chế cho một quy trình sản xuất bia đặc biệt.
• Pasteur đến London để theo đuổi nghiên cứu về bia tại các nhà máy bia lớn của Anh. Ở đó ông gặp Tyndall. Tyndall giới thiệu nhà phẫu thuật Joseph Lister với Pasteur.

1872:

• Pasteur 50 tuổi. Tranh luận với Frémy về nguồn gốc của men.
• Tiếp tục tranh luận với Vergnette-Lamotte về độ nóng của rượu.
• Pasteur xin nghỉ hưu sớm chức vụ Giáo sư tại Đại học Sorbonne để tập trung vào các đề tài nghiên cứu.

1873:

• Pasteur 51 tuổi, được bầu vào Viện Hàn lâm Y khoa Pháp.
• Pasteur được phong tặng Huân Chương Hoa Hồng của Brazil (Brazilian Order of the Rose) – huân chương cao quý nhất của Brazil
• Sau thời gian làm việc tại Nhà máy bia Tourtel tại Tantonville (Meurthe-et-Moselle), Pasteur đã công bố một quy trình mới giúp ngăn chặn sự biến đổi của bia.

1874:

• Pasteur 52 tuổi. Những bức thư đầu tiên trao đổi giữa nhà phẫu thuật người Anh Joseph Lister và Louis Pasteur. Lister tuyên bố ngành phẫu thuật phải chịu ơn Pasteur nhiều nhất vì những khám phá của Pasteur về vi trùng và công nghệ tẩy trùng. Tỷ lệ tử vong sau phẫu thuật giảm chưa từng có, nhờ quy trình tẩy trùng trong phẫu thuật.
• Quốc hội Pháp (một ủy ban do Paul Bert đứng đầu) biểu quyết trao tặng Pasteur một Tặng thưởng Quốc gia (National Reward). Pasteur phát biểu trong buổi lễ trao giải tại bảo tàng Arbois.
• Con trai là Jean-Baptiste Pasteur kết hôn với Jeanne Boutroux.
• Hiệp hội Hoàng gia London trao tặng huy chương Copley cho Pasteur vì các công trình nghiên cứu hiện tượng lên men của ông.

1875:

• Pasteur 53 tuổi. Lắp đặt phòng thí nghiệm để nghiên cứu quá trình lên men tại Arbois.
• Charles Chamberland tham gia phòng thí nghiệm trong ENS ở phố Ulm.

1876: 

• Pasteur 54 tuổi, thất bại trong cuộc bầu cử vào ghế thượng nghị sĩ
• Trao đổi với Tyndall về Học thuyết sự sống hình thành tự phát. 
• Xuất bản cuốn “Études sur la bière” (Nghiên cứu về bia).
• Công bố công trình về sự lên men của nước tiểu.
• Pasteur đại diện cho nước Pháp tại Hội nghị Người Sản xuất Tơ lụa Quốc tế ở Milan.

1877:

• Pasteur 55 tuổi. Tranh luận với Colin về độc tính của máu bệnh than.
• Trình bày với Viện Hàn lâm Khoa học công trình nghiên cứu về bệnh than.
• Công bố công trình về bệnh nhiễm trùng huyết.
• Phát hiện ra vi khuẩn tự hoại.

1878:

• Pasteur 56 tuổi. Claude Bernard, một cộng sự đắc lực của Pasteur, mất.
• Tranh luận với Colin về căn nguyên của bệnh than.
• Hành trình đến Ý (Milan, Lago Maggiore, Lugano).
• Công bố những nghiên cứu về bệnh dịch tả gà.
• Các thí nghiệm với bệnh than được tiến hành tại trang trại của Jules Maunoury gần Chartres với sự giúp đỡ của bác sĩ thú y Vinsot.
• Pasteur được phong chức đại úy của Quân đoàn Danh dự.
• Pasteur bác bỏ một bài báo để lại của Claude Bernard về quá trình lên men rượu.
• Tranh luận với Berthelot
• Émile Roux tham gia phòng thí nghiệm của Pasteur.
• Nghiên cứu về bệnh hoại thư, nhiễm trùng huyết và sốt khi sinh nở (hậu sản).
• Công bố Lý thuyết về mầm bệnh và ứng dụng của nó vào y học và phẫu thuật.

1879:

• Pasteur 57 tuổi. Tranh luận về bệnh dịch ở Cận Đông.
• Công bố công trình nghiên cứu về nhiễm trùng máu hậu sản.
• Khám phá một loại vaccine thu được từ các mẫu cấy giảm độc lực.
• Tiếp tục tranh luận với Colin về căn nguyên của bệnh than.
• Con gái là Marie-Louise Pasteur kết hôn với René Vallery-Radot.

1880:

• Pasteur 58 tuổi, được bổ nhiệm vào Hội Thú y Trung ương.
• Công bố nghiên cứu về các bệnh độc hại, trong đó lần đầu tiên công bố nguyên tắc của vaccine ngừa virus.
• Công bố bài báo Về sự suy giảm của Virus Dịch tả Gà.
• Phân lập thành công vi khuẩn Pneumococcus gây ra bệnh viêm phổi cấp tính.
• Công bố bài báo trong đó lý thuyết vi trùng được mở rộng sang căn nguyên của nhọt, viêm tủy xương và sốt hậu sản.
• Công bố bài bào về vai trò của giun đất trong việc lây truyền bệnh than.
• Em gái là Virginie Vichot mất.
• Pasteur đe dọa từ chức khỏi Viện Hàn lâm Y khoa.
• Cháu ngoại là Camille Vallery-Radot ra đời.
• Pasteur bắt đầu nghiên cứu về bệnh chó dại.

1881:

• Pasteur 59 tuổi. Công bố công trình nghiên cứu về sự yếu đi của virus nhờ việc làm thay đổi tính độc hại. 
• Émile Roux cấy bệnh dại vào chó bằng phương pháp “trepanation” – một can thiệp phẫu thuật trong đó một lỗ được khoan hoặc cạo vào hộp sọ. 
• Thí nghiệm tiêm phòng bệnh than tại trang trại Pouilly-le-Fort gần Melun.
• Émile Littré, một Viện sĩ Hàn lâm Pháp, mất.
• Pasteur được phong tước Grand-Croix, tước cao nhất của Huân chương Bắc đẩu bội tinh. 
• Trình bày nghiên cứu về vaccine virus dịch tả gà và bệnh than tại Đại hội Y khoa Quốc tế ở London.
• Nghiên cứu về bệnh viêm quầng ở lợn ở Bollène.
• Pasteur đến Bordeaux để nghiên cứu bệnh sốt vàng da.
• Pasteur được bầu vào ghế của Littré tại Viện Hàn lâm Pháp (Académie Française).

1882:

• Pasteur 60 tuổi, chính thức được bầu vào Viện Hàn lâm Pháp. Ernest Renan và Pasteur phát biểu trong buổi lễ chính thức.
• Thuốc chủng ngừa chống bệnh than ra mắt tại Nîmex.
• Báo cáo về sự suy giảm của virus tại Đại hội Y tế Công cộng tại Geneva. Tranh luận với Robert Koch.
• Cháu trai của Pasteur là Adrien Loir vào làm việc tại phòng thí nghiệm của Pasteur ở phố Ulm với tư cách là người phụ tá chuẩn bị.
• Công bố công trình nghiên cứu về bệnh viêm màng phổi gia súc.
• Tiếp tục nghiên cứu bệnh viêm quầng ở lợn ở Bollène.
• Thư ngỏ gửi Robert Koch (xuất bản tháng 1 năm 1883).

1883:

• Pasteur 61 tuổi. Khám phá tác nhân gây bệnh viêm quầng ở lợn.
• Tranh luận với Michel Peter.
• Phản ứng trước những lời chỉ trích của Trường Thú y Turin về việc tiêm phòng bệnh than. 
• Tặng thưởng Quốc gia lần thứ hai được trao tặng cho Pasteur (ủy ban do P. Bert và J. Méline đứng đầu).
• Pasteur nói chuyện tại Dole nhân dịp đặt một tấm bảng kỷ niệm trên ngôi nhà nơi Pasteur sinh ra. 
• Pasteur phái Roux, Straus, Nocard, và Thuillier đến Ai Cập với mục đích nghiên cứu bệnh tả.
• Louis Thullier chết ở Alexandria.
• Lần đầu tiên tiêm vaccine phòng bệnh viêm quầng ở lợn với một loại virus giảm độc lực (được phát triển với sự hợp tác của L. Thullier).

1884:

• Pasteur 62 tuổi. Công bố những nghiên cứu về bệnh dại. Thí nghiệm với bình hai cổ.
• Nhà hóa học Jean-Baptiste Dumas mất.
• Pasteur đến Edinburgh tham dự lễ kỷ niệm 300 năm Trường Đại học Edinburg.
• Tiếp tục công bố công trình nghiên cứu bệnh dại.
• Thử nghiệm với chó bị bệnh dại.
• Straus và Roux đến Toulon để tiến hành nghiên cứu về sự bùng phát của bệnh tả, mà vi khuẩn Vibrio đã được Koch phát hiện.
• Báo cáo trước Đại hội Y khoa Quốc tế ở Copenhagen về nguyên tắc chung của việc tiêm phòng và các phương pháp phòng chống bệnh dại ở người.
• Một phòng thí nghiệm để nghiên cứu bệnh dại, hoàn chỉnh với chuồng động vật, được thiết lập tại Villeneuve-l’Etang trong công viên Saint-Cloud (làng Marnes-la-Coquette).
• Thư của Pasteur gửi Pedro II của Brazil liên quan đến việc sử dụng thử nghiệm vaccine chống bệnh dại trên người.

1885:

• Pasteur 63 tuổi. Thử nghiệm đầu tiên về vaccine chống bệnh dại ở người.
• Giám sát việc thực hiện tiêm vaccine phòng bệnh dại đầu tiên cho một người trẻ tuổi là Joseph Meister.
• Những nghiên cứu về các phương pháp ngăn ngừa bệnh dại sau khi bị chó dại cắn đã được Pasteur trình bày trước Viện Hàn lâm Khoa học, sau đó là Viện Hàn lâm Y khoa.

1886:

• Pasteur 64 tuổi. Các khoản quyên góp đầu tiên dành cho việc thành lập một viện chống bệnh dại.
• Chính thức khai mạc việc quyên góp cho việc thành lập viện vaccine chống bệnh dại. 
• Tiêm phòng vaccine ngừa bệnh dại cho 19 người Nga đến từ Smolensk.
• Mở dạ tiệc gây quỹ cho Viện Pasteur tại Cung điện Trocadéro do Hiệp hội “Scientia” tổ chức.
• Cháu trai của Pasteur là Louis Pasteur Vallery-Radot ra đời.
• Gamaleïa và Metchnikoff đã thành lập một phòng thí nghiệm chống bệnh dại ở Odessa.
• Alexandre Yersin trở thành trợ lý của Émile Roux.
• Điều trị chống bệnh dại ở Jules Rouyer. Jules Rouyer chết. Cha của đứa trẻ kiện; vụ án bị tòa án bác bỏ vào tháng 1 năm 1887.
• Pasteur rời Paris để lưu trú dài ngày tại Villa Bischoffsheim ở Bordighera (Ý).

Tượng Pasteur tại Đại học Sorbonne, Paris, và hình ảnh Pasteur trên báo chí Pháp thế kỷ 19

1887: 

• Pasteur 65 tuổi. Ra mắt số đầu tiên của Tạp chí Biên niên của Viện Pasteur, “Annales d’Institut Pasteur”, trong đó có một bài phê bình mới do Duclaux biên tập, và các cuộc tranh cãi sôi nổi về bệnh dại do Peter và một số nhà báo nước ngoài thực hiện.
• Động đất ở khu vực Riviera của Pháp và Ý. Pasteur rời Bordighera và đến Arbois, nơi ông ở lại cho đến tháng Tư.
• Grancher thành lập Tạp chí Y khoa Bulletin Médicale. Tậu được một địa điểm xây dựng ở phố Dutot, quận 20 của Paris, nơi Viện Pasteur sẽ được xây dựng.
• Thành lập Viện Pasteur Paris và ra các quy chế chính thức của Viện.
• Pasteur được bầu làm thư ký vĩnh viễn của Viện Hàn lâm Khoa học.
• Pasteur bị bệnh bại liệt tấn công lần thứ hai, sau đó được phục hồi.
• Bức thư của Pasteur gửi cho biên tập viên của Le Temps mô tả quy trình tiêu hủy thỏ hàng loạt theo yêu cầu của chính phủ New South Wales.
• Hoàn thành thành công thí nghiệm lây nhiễm vi khuẩn dịch tả gà cho thỏ trong điền trang ở Pommery ở Reims.

1888: 

• Pasteur 66 tuổi. Loir (cháu của Pasteur, làm việc trong phòng thí nghiệm của Pasteur tại Đại học ENS) được cử đến Úc để đứng đầu một chương trình diệt trừ thỏ bị bệnh.
• Ngày 14/11, Khánh thành Viện Pasteur Paris – Viện Pasteur đầu tiên trên thế giới. 

1889:

• Pasteur 67 tuổi, phát biểu trước việc đắp tượng Jean-Baptiste Dumas tại Alès; một trong những đường phố của thị trấn đó mang tên của Pasteur.
• Tranh của L. Bonnat vẽ Louis Pasteur và cháu gái của ông được trưng bày tại Triển lãm Quốc tế (L ’Exposition Universelle).
• Paul Vuillemin, một học trò của Louis Pasteur, lần đầu tiên nêu lên thuật ngữ “kháng sinh” (antibiotic), bắt nguồn từ chữ “antibiosis” – quá trình trong đó sự sống có thể được sử dụng để tiêu diệt sự sống.

1890:

• Pasteur 68 tuổi. Albert Calmette trở thành trợ lý của Émile Roux tại Viện Pasteur.

1891:

• Pasteur 69 tuổi. Thành lập Viện Pasteur ở Saigon, dưới sự lãnh đạo của Albert Calmette

1892:

• Pasteur 70 tuổi. Một làng ở Algérie (gần Constantine) được đặt tên là Làng Pasteur.
• Lễ kỷ niệm tôn vinh sự nghiệp của Pasteur được cử hành long trọng tại Đại học Sorbonne.

1893

• Pasteur 71 tuổi. Thành lập Viện Pasteur ở Tunis.

1894:

• Pasteur 72 tuổi. Đọc diễn văn tại Lille nhân cuộc họp đặc biệt của Hiệp hội vì sự tiến bộ của Khoa học.
• Yersin khám phá ra trực khuẩn dịch hạch tại Hồng Kông.
• Lần cuối cùng Pasteur ở Arbois.
• Pasteur bị một cơn đột quỵ thứ hai, khiến ông yếu đi rất nhiều.

1895:

• Pasteur 73 tuổi. Tiếp đón sinh viên của Đại học ENS tại Viện Pasteur nhân kỷ niệm một trăm năm thành lập đại học này.
• Pasteur từ chối nhận Huân chương cao quý của Phổ, Order of Merit.
• Pasteur rời Viện Pasteur và được chuyển đến Villeneuve-l’Etang.
• Pasteur mất ngày 28 tháng 9 lúc 4:20 chiều.
• Quốc tang Pasteur. Tang lễ được cử hành tại Nhà thờ Đức Bà Paris. Mộ của ông được đặt trong Nhà Thờ này, sau được chuyển về Viện Pasteur. 

Trên: Viện Pasteur Paris (1887) , Dưới: Viện Pasteur Saigon (1891)

DJP, Sydney 03/07/2021

Tài liệu tham khảo:

Louis Pasteur Timeline

Louis Pasteur Timeline: The Life of Louis Pasteur