Today, Therese, a friend of PVHg’s Home, sent me again an introduction of BEN HUR, a literature and cinema masterpiece of 19-20 century. Once again, she said: if you don’t enjoy this masterpiece, you waste a lifetime. Opening with the event of Christ’s birth, Ben Hur may give you a better understanding the meaning of Christmas …

Therese, một độc giả của PVHg’s Home, hôm nay lại gửi cho tôi một bài giới thiệu về BEN HUR, một kiệt tác văn học và điện ảnh thế kỷ 19-20. Một lần nữa Therese nói: Nếu không thưởng thức kiệt tác này thì phí cả một đời. Mở đầu bằng sự kiện Chúa Giáng Sinh, Ben Hur có thể giúp bạn hiểu rõ hơn ý nghĩa của Lễ Giáng Sinh …

Sau đây là thư của Therese gửi PVHg’s Home ngày 20/12/2021.

Nhân dịp Lễ Giáng Sinh (NOEL/CHRISTMAS) 2021, tôi xin gửi tới các bạn một tin vui (mặc dù khá muộn): Tác phẩm BEN HUR, tiểu thuyết sử thi trứ danh của nhà văn người Mỹ Lew Wallace, đã được dịch ra tiếng Việt bởi Nguyễn Bích Như và đã được NXB Văn Học xuất bản từ năm 2016.

Hình trái: BEN HUR, NXB Văn Học 2016

Ra đời vào năm 1880, tiểu thuyết BEN-HUR, A TALE OF THE CHRIST (Ben-Hur, một truyện kể về Đấng Ki-tô) của Lew Wallace (1827 – 1905) đã tạo nên một cơn sốt về đề tài sử thi lãng mạn trong nền văn học Mỹ cuối thế kỷ 19.

Tính đến năm 1900, Ben-Hur là tiểu thuyết Mỹ bán chạy nhất thế kỷ này và trong gần tám mươi năm tiếp theo, số lượng sách bán ra vượt cả cuốn Túp lều của bác Tom lẫn Cuốn theo chiều gió. Cho tới nay, tác phẩm này đã được dịch ra hơn hai mươi ngôn ngữ, liên tục được in và bán ra trên toàn cầu.

Không chỉ thế, nó cũng nhiều lần được chuyển thể thành kịch, phim điện ảnh, truyền hình… trong đó, bộ phim BEN HUR sản xuất năm 1959 đã lập kỷ lục được đề cử 12 Giải Oscar (tất cả các loại giải thưởng của Giải Oscar) và đã đoạt 11 Giải. Đến nay chưa có một cuốn phim nào vượt qua kỷ lục này. Đó là chưa kể đến 3 Giải Quả Cầu Vàng.

Hình trái: BEN HUR, xuất bạn tại Mỹ 1880

Vì truyện sử thi này quá hấp dẫn nên năm 2016, Hollywood lại cho ra đời một phiên bản phim Ben Hur mới. Nhưng những ai yêu văn học + lịch sử + triết học + tôn giáo thì nên xem BEN HUR 1959, đừng phí thì giờ xem Ben Hur 2016, vì BEN HUR 1959 dựng rất thật, khớp với lịch sử, thể hiện chất sử thi một cách hoành tráng, phản ánh chính xác tinh thần của tiểu thuyết, trong khi phim 2016 chủ yếu mang tính giải trí – giải trí càng nhiều thì tính sử thi và triết học càng ít. Trong Ben Hur 2016, các giá trị thiêng liêng bị xem nhẹ. Những ai đã thấm thía Ben Hur 1959 thì sẽ thất vọng với Ben Hur 2016..

Hôm trước, khi giới thiệu Quo Vadis, tôi nói vui nhưng là nói thật rằng “nếu bạn không thưởng thức tác phẩm này thì bạn phí cả một đời”. Hôm nay tôi muốn nhắc lại câu nói đó – nếu bạn không xem BEN HUR (tiểu thuyết và phim 1959), bạn sẽ phí cả một đời.

Nếu Quo Vadis kể lại lịch sử La mã vào thời điểm khoảng 30 năm sau khi Chúa Giê-su bị hành hình thì Ben Hur kể lại lịch sử Do Thái bị La Mã chiếm đóng đúng vào giai đoạn Chúa Giê-su đang sống – từ lúc Ngài sinh ra đến khi Ngài bị hành hình trên Thập Giá.

Nhân vật chính trong truyện là Judah Ben Hur, một hoàng tử và thương nhân Do Thái giàu có, có uy tín lớn trong cộng đồng Do Thái, sống tại Jerusalem với mẹ và em gái cùng các gia nhân nô lệ. Cuộc sống đối với anh tràn đầy hạnh phúc, nhưng bỗng thay đổi từ khi anh gặp lại người bạn cũ: Messala, lúc này đã trở thành tổng chỉ huy quân đội La Mã chiếm đóng xứ Judea, nơi gia đình Ben Hur sinh sống. Cuộc tái ngộ bắt đầu từ vui mừng, nhưng kết thúc bằng sự xung đột giữa hai kẻ đứng trên hai chiến tuyến: Messala muốn Ben Hur giúp mình củng cố quyền lực cai trị, nhưng Ben Hur lại một mực trung thành với đức tin vào Chúa của người Do Thái và với dân tộc Do Thái của mình.

Cơ hội để Messala ra tay hãm hại Ben Hur đã đến khi một viên ngói từ mái nhà của Ben Hur ngẫu nhiên rơi trúng một viên tướng La Mã. Cả nhà Ben Hur bị bắt. Anh bị đày đi làm nô lệ trên chiến thuyền La Mã, còn mẹ và em gái bị tống giam vào ngục. Nhưng dường như Ben Hur được Chúa cứu. Một lần anh sắp chết khát, một người thợ mộc đã lấy nước cho anh uống. Lần thứ hai, trong một trận hải chiến, Ben Hur cứu được viên tướng chỉ huy. Viên tướng này nhận anh làm con nuôi, và xin hoàng đế Caesar giải phóng anh khỏi kiếp nô lệ. Anh trở về quê hương, và cơ hội trả thù Messala đã đến: cuộc đua ngựa chào mừng quan tổng trấn mới Phi-la-tô (Pontius Pilate).

Đó là một cuộc đua khủng khiếp. Dũng khí của Ben Hur đã chiến thắng. Có lẽ đó là lần thứ ba Chúa cứu anh. Xe đua của Messala gẫy tan, Messala chết trong đau đớn. Đó cũng là lúc Ben Hur biết mẹ và em gái đã bị hủi và bị đuổi đến trại hủi. Anh đau khổ tìm cách cứu mẹ và em gái. Đó là lúc tiếng đồn về Chúa Giê-su đã lan rộng. Ben Hur tìm cách đưa mẹ và em gái đến gặp Chúa. Nhưng đến nơi thì chứng kiến cuộc khổ nạn của Chúa Giê-su. Anh nhận ra đó chính là người đã cho mình uống nước khi sắp chết khát. Anh ngạc nhiên không hiểu sao một người nhân đức như thế lại bị kết tội chết một cách đau đớn như vậy.

Ngồi xem phim mà trong lòng tôi trào dâng một niềm xúc động vô bờ bến! Khi tôi chứng kiến kẻ thù của Ben Hur tìm mọi mưu mô, thủ đoạn nhằm hãm hại anh, nhưng đức tin của anh vào Chúa cuối cùng đã giúp cho anh giành được chiến thắng. Chúa đã làm phép lạ để cứu anh. Điều đó khẳng định rất rõ ràng rằng mọi khôn ngoan, tính toán của con người không lại được với Đức Chúa Trời! Vì Chúa chính là vị quan toà công minh, chính trực, công bằng nhất trên thế gian này. Người sẽ cứu những người dân lành, người nhân hậu, tử tế thoát khỏi ách thống trị của bọn vua chúa tàn ác, dù chúng có gian ngoan, quỷ quyệt đến mức độ nào chăng nữa, thì bạn hãy tin là “ở hiền cuối cùng nhất định sẽ gặp lành”. Đó là luật nhân quả mà mọi tôn giáo đều tin, lương tri tự nhiên của con người cũng tin! Đừng bao giờ để mất lòng tin vào Đấng tối cao, các vị thần linh trên đời! Dù chúng ta không thể như các nhà ngoại cảm để nhìn thấy thần linh, nhưng hãy tin là mọi việc chúng ta làm đều được các vị ấy chứng kiến, theo dõi. Đức tin mạnh mẽ của bạn sẽ cứu bạn! Phúc cho ai không thấy mà tin!

Ben-Hur chứng kiến việc đóng đanh chúa Giê-su vào thập giá. Anh nhìn Chúa trong ngấn nước mắt. Lúc Chúa tắt thở, mẹ và em gái của anh tự nhiên lành bệnh, cũng như tâm hồn và trái tim của anh bỗng nhiên cũng thay đổi một cách kỳ lạ. Anh cảm nhận rõ sự thay đổi đó, từ lúc anh nghe thấy lời cuối cùng của Chúa Giê-su nói từ trên thập giá:

“Lạy Cha xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm”.

Anh nói với người anh yêu, xưa kia vốn là một nô lệ của anh:

“Tôi cảm thấy lời của Ngài đã tước mất thanh kiếm khỏi tay tôi”.

Đó là lần thứ tư Chúa cứu anh.

Phim kết thúc bằng cảnh quay các cây thập tự trống trơn trên đồi Calvary và người mục tử nhân lành cùng đoàn chiên của ông.

Xin chúc các bạn một Giáng Sinh và Năm Mới tràn đầy sức khỏe + niềm vui + hạnh phúc!

Bây giờ xin các bạn xem phim tại đây:

https://fsharetv.com/movie/ben-hur-episode-1-tt0052618

Thiên Minh.