Rabindranath Tagore (1861 – 1941):

Con người tồi tệ hơn con vật khi nó là một con vật (Man is worse than an animal when he is an animal)[1]

Short Comments:

● Tagore đoạt Giải Nobel văn chương năm 1913

● André Bourguignon, một nhà nhân loại học người Pháp, cũng đưa ra một nhận định tương tự như Tagore:

“Với việc thiết lập bạo lực và giết nhau trong loài của mình, con người tự đặt mình xuống dưới động vật” [Xem “Con người không thể đoán trước”, NXB Văn hóa Thông tin, 2004, trang 448)]

● Yann Martel, viết trong “Cuộc đời của Pi”:

“Ngay sau quầy bán vé, cha tôi cho kẻ một dòng chữ sơn đỏ lên tường: “Đố quý vị biết con vật nào trong vườn thú là nguy hiểm nhất?”. Một mũi tên chỉ về phía một tấm rèm nhỏ. Đã có biết bao nhiêu bàn tay tò mò háo hức kéo tấm rèm đó, đến nỗi chúng tôi thường xuyên phải thay cái mới. Đằng sau nó là một tấm gương” [Xem Cuộc đời của Pi, NXB Văn học, 2013, trang 62-63]

● Chú ý rằng Tagore không khẳng định con người là xấu. Ông chỉ nói rằng nó xấu khi nó tự coi nó là một con vật mà thôi. Có nghĩa là nếu con người nghĩ mình là một thực thể có ý thức đạo đức và cao quý để hành xử sao cho xứng đáng với ý nghĩ đó thì con người sẽ tốt. Mà quả thật là như thế. Người ta khác nhau và hơn kém nhau chính bởi cái ý thức đó. Ý thức là cái làm cho loài người khác hẳn loài vật. Mọi người biết điều đó, nhưng không ai biết ý thức từ đâu mà ra. Vĩnh viễn khoa học không biết, vì ý thức là cái đầu tiên phải có để ta nhận thức. Ta không thể giải thích cái đầu tiên được. Đó là ý nghĩa của Định lý Gödel.  

---

[1] https://www.azquotes.com/quote/942109

https://www.quotetab.com/quote/by-rabindranath-tagore/man-is-worse-than-an-animal-when-he-is-an-animal