“Les Avantages de l’Étude” (Ích lợi của sự học) là tiêu đề của một tiểu luận xuất sắc của Victor Hugo khi ông mới 15 tuổi. Mặc dù cho đến nay tôi chưa hề được đọc một chữ nào trong đó, nhưng câu chuyện về tiểu luận này gây một ấn tượng rất mạnh đối với tôi, đến nỗi tôi luôn luôn nghĩ chủ đề nó nêu lên là một trong những vấn đề đáng quan tâm nhất trên đời. Tại sao vậy? Vì:

Trong phạm vi hẹp, đó là vấn đề dạy và học trong nhà trường. Liệu có gì đáng quan tâm hơn việc làm thế nào để sự học của con em chúng ta được tốt đẹp, đặng các em trở nên hữu dụng, sánh vai các cường quốc năm châu. Trong phạm vi rộng, chủ đề này thực chất là vấn đề nhận thức. Phương pháp nhận thức đúng sẽ làm cho một người bình thường trở thành thông thái. Phương pháp sai sẽ biến một người thông minh thành vô dụng. Nền giáo dục ngày nay làm quá nhiều để nhồi nhét kiến thức nhưng làm quá ít để người học biết tư duy độc lập. Vì thế lượng kiến thức có nguy cơ trở thành vô dụng!
Khi GS Hoàng Tụy nhận xét trí thức được đào tạo trong thời kỳ 30-45 có vốn văn hóa tốt hơn trí thức được đào tạo sau này, tôi thừa nhận ông đúng, và tôi không thể không vắt tay lên trán để tìm hiểu xem vì sao mà nên nông nỗi ấy. Vậy sẽ không bao giờ là quá muộn khi bàn về ích lợi của sự học,…

Tiếp tục đọc →